Bài quan tâm
Chèo đò huyết hồ thán 𢴿渡血湖嘆
Mô tả/description : “Tập sổ tay ghi nhiều quy chế lễ nghi cúng tế, học tập, tuyển lính v.v…Trong đó có bài Chèo đò huyết hồ thán (Nôm) nội dung khuyên răn con cái hiếu thảo với cha mẹ. Và một bản ghi tên những người trong hội võ: Nguyễn Văn Tửu, Lê Quang Vinh...(Sách ghi chép lặt vặt mỗi thứ một ít, không thống nhất từ đầu đến cuối).”
[Chỉ diên phú] [紙鳶賦]
Mô tả/description : Sưu tập 19 bài phú: 1. Chỉ diên phú 紙鳶賦; 2. Phong bất minh điều phú 風不鳴條賦; 3. Mã tích cẩm chướng nê phú 馬惜錦障泥賦; 4. Phản thiệt vô phi phú 反舌無飛賦; 5. Hiệp âu phú 狎鷗賦; 6. Luyện thạch bổ thiên phú 鍊石補天賦; 7.Giaó kê minh độ quan phú 教雞鳴渡關賦; 8. Ngải nhân phú 艾人賦; 9. Hạc xứ kê quần phú 鶴處雞群賦; 10. Huỳnh quang chiếu tự phú 螢光照字賦; 11. Hủ thảo vi doanh phú 腐草爲营賦; 12. Nguyệt trung mục phú 月中睦賦…
Cung oán ngâm 宫怨吟
Mô tả/description : Trang sau tờ bìa có một bài Đề từ bằng chữ Hán do Hạ Thái Nguyễn Vân Chương đề 賀泰阮雲章題. Trang tiếp theo là nội dung được chia làm 2 tầng: Tầng trên thay vì lời chú giải điển cố, điển tích thường là chữ Hán thì người chép sách đã tự ý in một sáng tác bằng chữ Nôm của mình trải dài từ trang đầu đến trang cuối, nội dung không liên quan đến tác phẩm đó là bài Tự tình tiểu luật 叙情小律律 và bài Kí tình tiểu luật 寄小情律. Tầng dưới nội dung chính của Cung oán ngâm 宫怨吟 là một khúc ngâm Nôm theo thể song thất lục bát của người phụ nữ than tiếc tuổi xuân của mình bị chôn vùi nơi cung cấm không được bậc quân vương để mắt tới.
Cung oán ngâm khúc 宫怨吟曲
Mô tả/description : “Cung oán là một trong ba khúc ngâm quốc âm nổi tiếng trong văn học cổ điển Việt Nam. Sáng tác theo thể song thất lục bát. Cung oán ngâm khúc diễn tả tâm trạng của người cung nữ vốn nổi danh tài sắc: “Chìm đáy nước cá lờ đờ lặn, Lặng lưng trời nhạn ngẩn ngơ sa .” Số phận run rủi, nàng được tiến vào nội cung hầu vua, nhất thời được chiều chuộng, vinh hoa phú quý hết mực. Nào ngờ tình ái của nhà vua ngày một nhạt nhẽo, bị bỏ quên cùng với thời gian, nàng phải sống lạnh lẽo cô đơn trong cung cấm: “Cung quế duyên phai chầy bóng thỏ, Phòng tiêu thức thắm ngắm xe hươu!”
Hải Dương phong vật khúc dụng quốc âm ca 海陽風物曲用國音歌
Mô tả/description : “Thơ chữ Nôm, thể song thất lục bát viết về cảnh vật, núi sông, danh thắng, con người, lịch sử của 18 huyện trong tỉnh. Tờ giấy phân làm 2: nửa phía dưới chép thơ Nôm, nửa phía trên viết chữ Hán chú thích một số việc liên quan đến nội dung bài thơ Nôm (ví dụ viết về núi Côn Sơn có câu: "Toàn Côn Sơn cảnh trí đâu tày", phần chữ Hán chú: "Thuộc Côn Sơn". Về nhân vật có Lê Như Hộc, đỗ Thám hoa đời Lê; Vũ Công Đạo, Tiến sĩ năm Vĩnh Thọ; Vũ Hữu, Hoàng giáp đời Lê Quang Thiệu v.v... Về cảnh vật có núi Côn Sơn, núi Phượng Hoàng, núi Cổ Phao v.v...”
Hiếu thân giám ca 孝親鑑歌
Mô tả/description : “Hiếu thân giám ca 孝親鑑歌: bài thơ Nôm nói về công ơn cha mẹ, từ khi mang thai đến khi sinh nở, nuôi nấng dạy dỗ nên người. Vậy làm con người phải biết hiếu kính cha mẹ để đền ơn cha mẹ đã sinh thành nuôi dưỡng mình.”
Hoàng Trừu truyện 皇儲傳
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm Việt Nam, khuyết danh, gồm [1.584] câu lục bát. Truyện kể về một hoàng tử Trung Quốc có tài có đức, lặn lội khắp 18 nước chư hầu kén bạn trăm năm; cuối cùng, kết duyên cùng công chúa Nam Việt vì thấy nàng vừa có nhan sắc vừa có đức hạnh. Nhân công chúa vô tình cầm thước ném chết một con chim khách, chim trả thù, biến thành xác một chàng trai; hoàng tử Hoàng Trừu [皇儲] nghi oan cho vợ, giận dữ bỏ về nước. Công chúa quyết tâm vượt biển tìm chồng để minh oan. Trải qua nhiều gian nan cay đắng, có lúc phải làm thị nữ đội đèn cho chị gái Hoàng Trừu, cuối cùng nàng đã gặp lại chồng. Vợ chồng bày tỏ nỗi niềm; Hoàng Trừu hối hận, hai người đoàn tụ hạnh phúc. "Hoàng Trừu" thuộc loại truyện có đề tài và cốt truyện độc đáo.”
Hoàng Trừu truyện 皇儲傳
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm Việt Nam, khuyết danh, gồm [1.584] câu lục bát. Truyện kể về một hoàng tử Trung Quốc có tài có đức, lặn lội khắp 18 nước chư hầu kén bạn trăm năm; cuối cùng, kết duyên cùng công chúa Nam Việt vì thấy nàng vừa có nhan sắc vừa có đức hạnh. Nhân công chúa vô tình cầm thước ném chết một con chim khách, chim trả thù, biến thành xác một chàng trai; hoàng tử Hoàng Trừu [皇儲] nghi oan cho vợ, giận dữ bỏ về nước. Công chúa quyết tâm vượt biển tìm chồng để minh oan. Trải qua nhiều gian nan cay đắng, có lúc phải làm thị nữ đội đèn cho chị gái Hoàng Trừu, cuối cùng nàng đã gặp lại chồng. Vợ chồng bày tỏ nỗi niềm; Hoàng Trừu hối hận, hai người đoàn tụ hạnh phúc. "Hoàng Trừu" thuộc loại truyện có đề tài và cốt truyện độc đáo.”
Hoàng Tú tân truyện 黃秀新傳
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm thể 6-8, kể truyện Hoàng Tú 黃秀: chàng quê ở Tràng An 長安, bố mẹ làm nghề đậu phụ. Hoàng Tú gặp nàng Ngọc Côn 玉昆, kết duyên chồng vợ. Sau Hoàng Tú đỗ trạng nguyên, cùng làm vua với Tống Thần. Tống Thần vu cho Hoàng Tú lấy trộm ấn vàng của vua. Hoàng Tú bị đày. Tống Thần lập mưu dụ dỗ Ngọc Côn làm vợ. Ngọc côn đánh lừa Tống Thần, làm biểu tâu lên vua, kể rõ nỗi oan của Hoàng Tú. Vua tha cho Hoang Tú, Bắt Tống Thần và phong cho Ngọc Côn danh hiệu "Người vợ tiết nghĩa"
Kim Vân Kiều ca 金雲翹歌
Mô tả/description : “Bài ca thể song thất lục bát kể tóm tắt Truyện Kiều : “Xem truyện cũ triều Minh Gia Tĩnh, Có hai người con gái họ Vương. Thúy Vân kia mày mặt nở nang, Chị Thúy nọ khôn ngoan sắc sảo!”. Lời ý đều mộc mạc, thể hiện sự yêu thích tác phẩm của thi hào Nguyễn Du.”
Kim Vân Kiều quảng tập truyện 金雲翹廣集傳
Mô tả/description : Truyện thơ Nôm 6 - 8, kể về 15 năm lưu lạc của Vương Thuý Kiều 王翠翹: Thuý Kiều 翠翹 gặp Kim Trọng 金重 trong buổi dạo chơi tiết Thanh minh, hai người yêu nhau. Nhưng chẳng bao lâu Kim Trọng 金重 phải về chịu tang chú, gia đình Kiều mắc nạn, Kiều phải bán mình chuộc cha. Trong 15 năm hoạn nạn, Kiều phải “Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần” 青樓𠄩𦀎青衣𠄩吝. Sau cái chết của Từ Hải 徐海, Kiều nhảy xuống sông Tiền Đường tự tử, may được Giác Duyên 覺緣 cứu sống. Sau cùng được đoàn tụ với Kim Trọng và gia đình.
Kim Vân Kiều tân truyện 金雲翹新傳
Mô tả/description : Truyện thơ Nôm 6 - 8, kể về 15 năm lưu lạc của Vương Thuý Kiều 王翠翹: Thuý Kiều 翠翹 gặp Kim Trọng 金重 trong buổi dạo chơi tiết Thanh minh, hai người yêu nhau. Nhưng chẳng bao lâu Kim Trọng 金重 phải về chịu tang chú, gia đình Kiều mắc nạn, Kiều phải bán mình chuộc cha. Trong 15 năm hoạn nạn, Kiều phải “Thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần” 青樓𠄩𦀎青衣𠄩吝. Sau cái chết của Từ Hải 徐海, Kiều nhảy xuống sông Tiền Đường tự tử, may được Giác Duyên 覺緣 cứu sống. Sau cùng được đoàn tụ với Kim Trọng và gia đình.
Lê triều Nguyễn tướng công gia huấn ca 黎朝阮將公家訓歌
Mô tả/description : Một tập sách song thất lục bát, chia ra từng đoạn gọi là “Bài ca” có mục đích khuyên dạy đạo đức, như: Bài ca dạy vợ dạy con 排歌𠰺𡞕𠰺𡥵, Bài ca dạy con ở cho có đức 排歌𠰺𡥵於朱固德, Bài ca dạy con gái ở cho có đức hạnh 排歌𠰺𡥵𡛔於朱固德行, Bài ca vợ khuyên chồng 排歌𡞕勸, Bài ca khuyên học trò phải chăm học 排歌勸學徒沛斟學.
Lý hạng ca dao 里巷歌謠
Mô tả/description : Tập ca dao gồm 156 thiên phản ánh những nét về trính trị, văn hóa, xã hội cũng như những sinh hoạt, ý nghĩ, nguyện vọng của dân chúng về đạo đức, luân lí, tâm tư tình cảm...
Liễu đường Nguyễn tẩu Chân Tâm [thi phú tập] 柳堂阮叟真心[詩賦集]
Mô tả/description : “Trong sách đề: Canh Dần trọng đông hạ chính lương thời nhân tác Bát cảnh phú Liễu Đường Nguyễn Tẩu Chân Tâm Thi Trai soạn/ Ngày tốt Hạ chính tháng trọng đông (tức tháng 11) năm Canh Dần nhân sáng tác Bát cảnh phú. Như vậy ta thấy tập này còn gọi tên là Bát cảnh phú, của tác giả Nguyễn Thi Trai 阮詩齋, tự Chân Tâm 真心 hiệu Thi Trai 詩齋, chưa rõ họ tên thật. Nội dung các phần trong sách như sau: Bát cảnh phú: 8 bài thơ Nôm vịnh 8 cảnh đẹp: - Bồ Sương dạ vũ - Sơn thị tình phong - Bình Sa lạc nhạn - Viễn phố qui phàm - Ngư thôn tịch chiếu - Yên tự vãn chung - Giang thiên mộ tuyết - Động Đình thu nguyệt. 2. Gia cư thuyết: Tản văn Nôm ghi về việc chọn hướng nhà ở. 3. Phụ thu từ thiếu niên mục . 4. Chư tiền kí hầu truyện. 5. Tiểu kiều vịnh nhất khúc vân. 6. Nữ cùng nhi cải dung tái giá truyện. 7. Cử nhân Trần Đức soạn văn nhất thể. 9. Kinh Bắc Lạng Giang dật sĩ trần ngôn. 10. Phụ tư phu ngôn. 11. Lâm thực ngộ chu tạp thái tiên lân chi trực nhi tính tác. 12. Đắc phật kinh thuyết thiện pháp đường chi tác. 13. Tùng bách hoà lưu Cầm Tử Mặc Tử vấn đáp ngụ ý phú. 14. Ký Bùi Tịch biệt truyện. 15. Thư lâu nhàn toạ ngẫu xúc nam phong đề. 16. Một số ghi chép về thơ của Tống Thái Tổ, Thái Tông, Nhân Tông, Chân Tông, phú của Phạm Trọng Yêm. 17. Hải Thượng Đường Trung Thọ Mai cư sĩ khởi mông tu thân chủng đức ký. 18. Hai bài thơ Khuyến học, Biếng học. 19. Thịnh suy bỉ thái phú (Nôm). 20. Ức ngộ kí thân hữu. 21. Trình Trạng nguyên tế văn. 22. Viễn hoạn tư cố hương tình cảnh: Bài phú của người đỗ Hoàng giáp (người tỉnh Bắc Ninh soạn, không rõ là ai).”
Lưu Bình Dương Lễ tân truyện 劉平楊禮新傳
Mô tả/description : “Đây là một câu chuyện dân gian nổi tiếng, được diễn theo thể thơ lục bát, kể về hai người bạn thân là Lưu Bình và Dương Lễ. Họ kết bạn với nhau, cùng học một thầy, cùng đi thi. Dương Lễ thi đỗ, ra làm quan, giàu sang, có vợ đẹp. Lưu Bình thi hỏng, tìm đến nương nhờ Dương Lễ. Dương Lễ thương bạn nhưng không muốn giúp theo cách thông thường, bèn giả vờ làm nhục bạn và ngầm cho người vợ yêu của mình là Châu Long sang nuôi bạn ăn học. Lưu Bình phẫn chí học thành tài. Sau mới biết tấm lòng tốt của Dương Lễ và người con gái nuôi mình ăn học chính là vợ bạn. Câu chuyện ca ngợi tình bạn cao cả giữa Dương Lễ và Lưu Bình.”
