Lê triều Nguyễn tướng công gia huấn ca  黎朝阮將公家訓歌

44. Quan Văn Đường tàng bản  觀文堂藏板 , Thành Thái Đinh Mùi xuân [1907] 成泰丁未春 . 26 Images; 20 x 13 
Mô tả/description : Một tập sách song thất lục bát, chia ra từng đoạn gọi là “Bài ca” có mục đích khuyên dạy đạo đức, như: Bài ca dạy vợ dạy con 排歌𠰺𡞕𠰺𡥵, Bài ca dạy con ở cho có đức 排歌𠰺𡥵於朱固德, Bài ca dạy con gái ở cho có đức hạnh 排歌𠰺𡥵𡛔於朱固德行, Bài ca vợ khuyên chồng 排歌𡞕勸񣗏, Bài ca khuyên học trò phải chăm học 排歌勸學徒沛斟學.

Lý hạng ca dao  里巷歌謠

45. 48 Images; 27 x 16 
Mô tả/description : Tập ca dao gồm 156 thiên phản ánh những nét về trính trị, văn hóa, xã hội cũng như những sinh hoạt, ý nghĩ, nguyện vọng của dân chúng về đạo đức, luân lí, tâm tư tình cảm...

Liễu đường Nguyễn tẩu Chân Tâm [thi phú tập]  柳堂阮叟真心[詩賦集]

46. Liễu đường Nguyễn tẩu Chân Tâm Thi Trai soạn  柳堂阮叟真心詩齋撰 . 55 Images; 28 x 16 
Mô tả/description : “Trong sách đề: Canh Dần trọng đông hạ chính lương thời nhân tác Bát cảnh phú Liễu Đường Nguyễn Tẩu Chân Tâm Thi Trai soạn/ Ngày tốt Hạ chính tháng trọng đông (tức tháng 11) năm Canh Dần nhân sáng tác Bát cảnh phú. Như vậy ta thấy tập này còn gọi tên là Bát cảnh phú, của tác giả Nguyễn Thi Trai 阮詩齋, tự Chân Tâm 真心 hiệu Thi Trai 詩齋, chưa rõ họ tên thật. Nội dung các phần trong sách như sau: Bát cảnh phú: 8 bài thơ Nôm vịnh 8 cảnh đẹp: - Bồ Sương dạ vũ - Sơn thị tình phong - Bình Sa lạc nhạn - Viễn phố qui phàm - Ngư thôn tịch chiếu - Yên tự vãn chung - Giang thiên mộ tuyết - Động Đình thu nguyệt. 2. Gia cư thuyết: Tản văn Nôm ghi về việc chọn hướng nhà ở. 3. Phụ thu từ thiếu niên mục . 4. Chư tiền kí hầu truyện. 5. Tiểu kiều vịnh nhất khúc vân. 6. Nữ cùng nhi cải dung tái giá truyện. 7. Cử nhân Trần Đức soạn văn nhất thể. 9. Kinh Bắc Lạng Giang dật sĩ trần ngôn. 10. Phụ tư phu ngôn. 11. Lâm thực ngộ chu tạp thái tiên lân chi trực nhi tính tác. 12. Đắc phật kinh thuyết thiện pháp đường chi tác. 13. Tùng bách hoà lưu Cầm Tử Mặc Tử vấn đáp ngụ ý phú. 14. Ký Bùi Tịch biệt truyện. 15. Thư lâu nhàn toạ ngẫu xúc nam phong đề. 16. Một số ghi chép về thơ của Tống Thái Tổ, Thái Tông, Nhân Tông, Chân Tông, phú của Phạm Trọng Yêm. 17. Hải Thượng Đường Trung Thọ Mai cư sĩ khởi mông tu thân chủng đức ký. 18. Hai bài thơ Khuyến học, Biếng học. 19. Thịnh suy bỉ thái phú (Nôm). 20. Ức ngộ kí thân hữu. 21. Trình Trạng nguyên tế văn. 22. Viễn hoạn tư cố hương tình cảnh: Bài phú của người đỗ Hoàng giáp (người tỉnh Bắc Ninh soạn, không rõ là ai).”

Lưu Bình Dương Lễ tân truyện  劉平楊禮新傳

47. Quảng Thịnh Đường tàng bản  廣盛堂藏板 , Khải Định tứ niên đông [1919] 啓定四年冬 . 15 Images; 19 x 13 
Mô tả/description : “Đây là một câu chuyện dân gian nổi tiếng, được diễn theo thể thơ lục bát, kể về hai người bạn thân là Lưu Bình và Dương Lễ. Họ kết bạn với nhau, cùng học một thầy, cùng đi thi. Dương Lễ thi đỗ, ra làm quan, giàu sang, có vợ đẹp. Lưu Bình thi hỏng, tìm đến nương nhờ Dương Lễ. Dương Lễ thương bạn nhưng không muốn giúp theo cách thông thường, bèn giả vờ làm nhục bạn và ngầm cho người vợ yêu của mình là Châu Long sang nuôi bạn ăn học. Lưu Bình phẫn chí học thành tài. Sau mới biết tấm lòng tốt của Dương Lễ và người con gái nuôi mình ăn học chính là vợ bạn. Câu chuyện ca ngợi tình bạn cao cả giữa Dương Lễ và Lưu Bình.”

Mã Long Mã Phụng tân trò (q.01)  馬竜馬鳳新厨

48. Liễu Văn đường tàng bản  柳文堂藏板 : [Hải Dương]  [海楊] , Hoàng triều Khải Định tứ niên quý xuân tân san [1919] 皇朝啓定四年季春新撰 . 16 Images; 19 x 13 
Mô tả/description : Truyện Nôm theo thể thơ (6 - 8), tầng trên chữ Nôm, tầng dưới là chữ quốc ngữ. Nội dung được phân theo từng hồi, hồi thứ nhất không có tên. Sách tổng cộng 17 hồi : Đệ nhị hồi Khuê nhân thủ tiết 第二回閨人守節, Đệ tam hồi Li duyên tái hợp 第三回離緣再合, Đệ tứ hồi Chinh phụ hoài tư 第四回征婦懷思, Đệ ngũ hồi Khải hoàn đế khuyết 第五回凱還帝阙…

Nam âm ca khúc cách điệu  南音歌曲格調

49. 75 Images; 29 x 17 
Mô tả/description : “Sách nói về 24 cách và điệu trong ca khúc dân tộc Kinh; mỗi cách, điệu có giới thiệu cách hát và có kèm bài hát mẫu, cả các cách thức khi hát (cách điểm trống, bài nào là đào hát, bài nào kép hát đều ghi rõ) như các bài: Giáo trống - kép; Lạc hương - đào; Tam thanh - đào v.v... Các cách xướng miễu, miễu một, miễu đôi, hát đổi cách. Các thể thức lề lối lúc vào hát, nghe hát. Có phần trình bày về các cung bậc khi hát, dạy cách hát giải (có phụ các bài diễn Nôm như: Diễn Nôm yết thị, Diễn Nôm cách hát giải). Phần sau là các bài hát: Giáo trống kép, Giáo hương kép, Giáo hương đầu, Thi hương đầu v.v... Tích đức Thánh Quan, Bài hát gái tự tình, Cảnh Thiên Thai, Bài tương tư, Bài Tầm Dương tỳ bà v.v... Có phần Ca trù thể cách, giảng về cách thức hát ca trù.”

Ngọc Hoa cổ tích truyện  玉花古跡傳

50. Phúc Văn Đường tàng bản  富文堂藏板 : [Hà Nội]  [河内] , Bảo Đại Nhâm Thân niên tân san [1932] 保大壬申年新刊 . 21 Images; 17 x 12 
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm thể lục bát, kể lại mối tình chung thuỷ giữa Phạm Tải và Ngọc Hoa. Ngọc Hoa là con phú ông họ Trần, thông minh, nhan sắc, nhiều nơi cầu hôn nhưng chưa ưng thuận ai. Một hôm Phạm Tải là học trò nghèo đến nhà phú ông ăn xin, Ngọc Hoa thấy Phạm Tải có tướng mạo tốt bèn xin được kết duyên. Trong khi đó, Biện Điền là người độc ác, vì không lấy được Ngọc Hoa nên hắn đã tạc tượng nàng bằng vàng để dâng cho Trang Vương. Thấy Ngọc Hoa xinh đẹp Trang Vương bèn bắt Ngọc Hoa vào cung, nhưng ép buộc thế nào nàng cũng không chịu làm cung phi. Trang Vương tức giận sai bắt giết Phạm Tải. Ngọc Hoa một lòng chung thuỷ với chồng, sau khi mãn tang bèn tự tử. Xuống âm phủ, vợ chồng Ngọc Hoa kiện tội ác của Trang Vương. Vua Diêm Vương xử ném Trang Vương vào vạc dầu, Phạm Tải và Ngọc Hoa được trở về dương thế. Phạm Tải lên làm vua thay Trang Vương.”

Ngọc Kiều Lê tân truyện  玉喬黎新傳

51. Vĩnh Hồ tham tri Lý công soạn  永湖參知李公撰 . Thịnh Văn Hiệu tàng bản  盛文號藏板 : [Hà Nội]  [河内] , Đồng Khánh Mậu Tý Mạnh thu tân san [1888] 同慶戊子孟秋新刊 . 64 Images; 21 x 15 
Mô tả/description : “Nội dung: Truyện thơ Nôm thể 6 - 8 kể lại mối tình chung thuỷ của đôi trai tài gái sắc là Tô Hữu Bạch và Hồng Ngọc. Hồng Ngọc là con gái Bạch Thái Huyền, có nhan sắc, giỏi thơ phú. Quan Ngự sử Dương Đình Chiếu muốn dạm hỏi cho con trai mình, nhưng bị Hồng Ngọc từ chối. Dương Đình Chiếu đã lập mưu cử cha Hồng Ngọc đi sứ. Bạch Thái Huyền phải gửi con cho một người bạn là Ngô Khuê. Thời gian này Hồng Ngọc đổi tên là Vô Kiều. Một lần đi chùa, Vô Kiều gặp Nho sinh Tô Hữu Bạch. Sau đó, Tô Hữu Bạch nhờ có người hầu gái của Hồng Ngọc là Yên Tố đã gặp mặt Hồng Ngọc và hẹn ước kết duyên. Nhân một chuyến ngao du, Tô Hữu Bạch lại gặp cháu của Bạch Thái Huyền là Lư Mộng Lê, hai người rất tâm đầu ý hợp. Sai Tô Hữu Bạch thi đỗ Tiến sĩ, bị quan Tuần phủ họ Dương ép lấy em gái y, Tô Hữu Bạch phải đổi thành họ Liễu, đỗ Tú tài để đi trốn. Liễu Tú tài gặp Bạch Thái Huyền, ông có ý muốn gả con gái là Hồng Ngọc và cháu là Lư Mộng Lê cho chàng nhưng chàng từ chối. Ngô Khuê và Bạch Thái Huyền không cùng quan điểm, Ngô Khuê thì muốn gả 2 người cho Tô Hữu Bạch, còn Bạch Thái Huyền lại muốn gả cho Liễu Tú tài. Đúng lúc ấy thì Tô Hữu Bạch đến. Câu chuyện kết thúc có hậu: viên Hàn lâm viện họ Tô được cưới cả 3 cô gái: Hồng Ngọc (tức Vô Kiều), Lư Mộng Lê và Yên Tố làm vợ. Tên câu chuyện Ngọc Kiều Lê là lấy chữ từ tên của các nhân vật trong truyện.”

Nguyệt Hoa vấn đáp  月花問答

52, Thành Thái thập thất niên cúc nguyệt tân san [1905] 成泰十七年菊月 新刊 . 31 Images; 19 x 13 
Mô tả/description : Truyện thơ Nôm khuyết danh nội dung ghi lại những bài hát đối đáp tình yêu trai gái nhằm tỏ tình mến mộ, yêu đương luyến nhớ, kết thành đôi lứa.

Nhị độ mai diễn ca  二度梅演歌

53. Đồng Văn Đường tàng bản  同文堂藏板 : [Hà Nội]  [河内] , Kiến Phúc nguyên niên thu tân thuyên [1884] 建福元年秋新鎸 . 68 Images; 18 x 12 
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm thể lục bát, lấy đề tài của Trung Quốc. Vua là kẻ hôn quân, Lư Kỷ là kẻ gian thần nắm quyền thế , "Ngang vua phú quý nghiêng trời uy linh" đã tìm mọi cách hãm hại người ngay thẳng. Mai Bá Cao bị vu oan dẫn đến bị xử tội chết, vợ con phải trốn tránh, gia đình tan nát. Con trai là Mai Lương Ngọc bị gia đình người yêu cũ phản bội, buồn tủi tự vẫn, may được nhà chùa cứu thoát, phải giả làm Hỷ Đồng giúp việc trong chùa. Trần Đông Sơ là bạn của Mai Bá Cao, gặp Hỷ Đồng bèn mượn về trông nom vườn nhà. Trần công thương nhớ bạn cũ bèn khấn trời cho hoa mai nở. Nhưng hoa không nở. Hôm sau, con gái Trần Công là Trần Hạnh Nguyên khấn cầu thì hoa nở rộ. Nhân việc Hỷ Đồng đề thơ lên vách mà Trần công nhận ra Hỷ Đồng chính là Mai Lương Ngọc, cả nhà vui mừng khôn xiết và gả Hạnh Nguyên cho Lương Ngọc. Nhưng Lư Kỷ vẫn chưa buông tha, hắn tâu xin vua đem Hạnh Nguyên đi cống vua nước Sa Đà để cầu hoà. Giữa đường Hạnh Nguyên nhảy xuống sông tự vẫn, trôi dạt vào nhà Mai Bá Phù. Khi nhà Trần công bị truy nã, Lương Ngọc chạy vào nhà Mai Bá Phù, gặp lại Hạnh Nguyên. Lương Ngọc đổi họ tên là Mục Vinh, con trai Trần Đông Sơ đổi tên là Khâu Khôi đi thi. Mục Vinh đỗ Trạng nguyên, Khâu Khôi đỗ Bảng nhãn. Sau đó vua Đường biết được tội lộng hành của bọn Lư Kỷ, Hoàng Trung, ra lệnh chém đầu. Hai gia đình họ Mai, họ Trần được hưởng hạnh phúc.”

Nhị độ mai diễn ca  二度梅演歌

54. 65 Images; 14 x 18 
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm thể lục bát, lấy đề tài của Trung Quốc. Vua là kẻ hôn quân, Lư Kỷ là kẻ gian thần nắm quyền thế , "Ngang vua phú quý nghiêng trời uy linh" đã tìm mọi cách hãm hại người ngay thẳng. Mai Bá Cao bị vu oan dẫn đến bị xử tội chết, vợ con phải trốn tránh, gia đình tan nát. Con trai là Mai Lương Ngọc bị gia đình người yêu cũ phản bội, buồn tủi tự vẫn, may được nhà chùa cứu thoát, phải giả làm Hỷ Đồng giúp việc trong chùa. Trần Đông Sơ là bạn của Mai Bá Cao, gặp Hỷ Đồng bèn mượn về trông nom vườn nhà. Trần công thương nhớ bạn cũ bèn khấn trời cho hoa mai nở. Nhưng hoa không nở. Hôm sau, con gái Trần Công là Trần Hạnh Nguyên khấn cầu thì hoa nở rộ. Nhân việc Hỷ Đồng đề thơ lên vách mà Trần công nhận ra Hỷ Đồng chính là Mai Lương Ngọc, cả nhà vui mừng khôn xiết và gả Hạnh Nguyên cho Lương Ngọc. Nhưng Lư Kỷ vẫn chưa buông tha, hắn tâu xin vua đem Hạnh Nguyên đi cống vua nước Sa Đà để cầu hoà. Giữa đường Hạnh Nguyên nhảy xuống sông tự vẫn, trôi dạt vào nhà Mai Bá Phù. Khi nhà Trần công bị truy nã, Lương Ngọc chạy vào nhà Mai Bá Phù, gặp lại Hạnh Nguyên. Lương Ngọc đổi họ tên là Mục Vinh, con trai Trần Đông Sơ đổi tên là Khâu Khôi đi thi. Mục Vinh đỗ Trạng nguyên, Khâu Khôi đỗ Bảng nhãn. Sau đó vua Đường biết được tội lộng hành của bọn Lư Kỷ, Hoàng Trung, ra lệnh chém đầu. Hai gia đình họ Mai, họ Trần được hưởng hạnh phúc.”

Nữ tắc diễn âm  女則演音

55. Thịnh Văn Đường tàng bản  盛文堂藏板 , Tự Đức Mậu Thìn mạnh thu tân san [1868] 嗣德戊辰孟秋新刊 . 18 Images; 12 x 18 
Mô tả/description : Thơ diễn Nôm thể (6-8) tổng cộng 630 câu ghi lại những phép tắc cơ bản về luân thường đạo lí của người con gái trong cuộc sống sinh hoạt đối với gia đình, làng xóm, xã hội.

Phương Hoa tân truyện  芳花新傳

56. Phúc Văn Đường tàng bản  福文堂藏板 : [Hà Nội]  [河内] , Khải Định cửu niên tứ nguyệt tân san [1924] 啟定九年四月新刊 . 26 Images; 18 x 13 
Mô tả/description : “Truyện thơ Nôm khuyết danh, kể chuyện Phương Hoa con gái ngự sử Trần Điện. Phương Hoa đã đem lòng yêu thương Cảnh Yên con trai thượng thư họ Trương. Hai người đã đính ước hôn nhân. Tào trung úy cậy thế được vua tin dùng, trơ trẽn đến dạm hỏi Phương Hoa, bị từ chối. Hắn bèn lập kế giả mạo chiếu chỉ vua khép cha Cảnh Yên là Trương công vào tội phản quốc. Anh em Cảnh Tĩnh, Cảnh Yên đem mẹ chạy về Thạch Thành lánh nạn. Thấm thoắt ngày tháng qua nhanh, con trai Cảnh Tĩnh là Tiểu Thanh khôn lớn về kinh dự thi đại khoa. Phương Hoa tình cờ gặp Tiểu Thanh, biết được tin tức gia đình họ Trương. Người đầy tờ gái của Phương Hoa đem tiền bạc đi giao cho Cảnh Yên, không may bị kẻ gian giết. Trần ngự sai truy tìm tung tích kẻ sát nhân, Cảnh Yên bị bắt trói vì bị nghi là hung thủ. Trương phu nhân quá đau xót mà qua đời. Phương Hoa lo liệu việc tang chu đáo cho Trương phu nhân rồi xin cha mẹ cho lên kinh. Đến kỳ thi, nàng đội tên Cảnh Yên đi thi, được lấy đỗ Tiến sĩ. Khi các tân khoa tiến sĩ vào chầu vua, Phương Hoa bỏ áo mũ cân đai, đem hết tình cảnh oan khuất của nhà họ Trương tâu lên xin vua soi xét. Tào trung úy bi tru di tam tộc, tên gian Hồ Nghi bị xử chém. Cảnh Yên được minh oan, vua đặc cách cho đỗ tiến sĩ. Cảnh Yên- Phương Hoa gặp nhau kết duyên vợ chồng, cùng về quê vinh quy bái tổ.”

Quốc âm thi tạp sao  國音詩雜抄

57. 101 Images; 29 x 15 
Mô tả/description : Tập thi văn tạp sao tổng hợp gồm nhiều thể loại như: thơ, ca, khúc ngâm, chúc từ, phú, câu đối…Tờ đầu chép bài Liên Hoa động ca 蓮花洞歌; tiếp theo chép nhiều thơ Nôm của Nguyễn Khuyến, Tú Xương, Hồ Xuân Hương và những bài khuyết danh... Đặc biệt có chép đầy đủ một số tác phẩm nổi tiếng như: Cung oán ngâm khúc 宮怨吟曲, Nhật tỉnh ngâm 日省吟, Thúy sơn vân mộng 翠山雲夢.

Tây du truyện  西遊傳

58. Quảng Thịnh đường tàng bản  廣盛堂藏板 , Duy Tân Nhâm Tý niên đông tân san [1910] 維新壬子年冬新刊 . 27 Images; 18 x 17 
Mô tả/description : Bản truyện Nôm khuyết danh thể 6 - 8, nội dung kể về Đường Tăng 唐僧 bị Sơn Quân (tức hổ) ăn thịt, nhờ Đại Thánh 大聖 hoá phép cứu sống.

Thạch Sanh tân truyện  石生新傳

59, Khải Định Đinh Tị trọng đông [1917] 啟定丁巳仲冬 . 47 Images; 19 x 13 
Mô tả/description : “Truyện Nôm khuyết danh thể lục bát, kể chuyện Thạch Sanh nguyên kiếp trước là một Thái tử, sau đầu thai vào một nhà nghèo. Mồ côi cha mẹ từ nhỏ, Thạch Sanh phải sống bên gốc đa, theo cha làm nghề đốn củi tự nuôi thân. Năm 13 tuổi, Thạch Sanh được tiên ông Lý Tĩnh dạy võ nghệ và phép thuật. Một hôm có người bán rượu tên là Lý Thông đi qua gốc đa, nhận kết nghĩa anh em với Thạch Sanh. Từ đó Thạch Sanh về sống chung với mẹ con Lý Thông. Khi đó trong vùng có một con chằn tinh dữ tợn, hàng năm phải nộp một mạng người cho nó ăn thịt. Năm ấy đến lượt Lý Thông phải nộp mình, Lý Thông lừa Thạch Sanh đi thay. Thạch Sanh đến miếu, đánh nhau với chằn tinh, cuối cùng giết được nó, cắt đầu đem về. Lý Thông thấy vậy liền nghĩ cách cướp công, nói rằng Thạch Sanh đã giết chết con vật quý của vua, tất không tránh khỏi tai vạ. Thạch Sanh sợ hãi phải bỏ trốn, Lý Thông được vua phong chức, sống giàu sang phú quý. Bấy giờ công chúa Quỳnh Nga dạo chơi ngoài vườn, bị đại bàng bắt đem đi. Thạch Sanh ngồi dưới gốc đa, nhìn thấy đại bàng bèn giương cung bắn. Đại bàng bị thương bay về hang. Thạch Sanh lần theo dấu máu, đến tận hang đại bàng. Nhà vua sai Lý Thông đi tìm công chúa. Lý Thông lo sợ, lại tìm cách dỗ dành người em kết nghĩa. Thạch Sanh nhận lời cứu công chúa giúp Lý Thông. Thạch Sanh xuống động, đánh nhau với đại bàng, cứu được công chúa. Lý Thông kéo công chúa lên khỏi miệng hang rồi lấp đá định giết chết Thạch Sanh. Thạch Sanh giết được đại bàng, cứu được con vua Thuỷ Tề. Con vua Thuỷ Tề nhận làm anh em kết nghĩa với Thạch Sanh và đưa chàng về thuỷ cung chơi. Vua Thuỷ Tề vui mừng, tặng chàng nhiều châu báu ngọc ngà nhưng chàng từ chối, chỉ xin một cây đàn thần rồi trở về. Công chúa Quỳnh Nga từ khi được cứu lên khỏi hang liền hoá câm. Thạch Sanh thì bị hồn của chằn tinh và đại bàng làm hại, bị bắt giam vào ngục. Trong ngục, nhờ lính canh mà Thạch Sanh biết được sự bội nghĩa của Lý Thông. Trong lúc buồn bã, chàng đem đàn ra gảy "Đàn kêu ai chém xà vương, Đem nàng công chúa triều đường về đây. Đàn kêu hỡi Lý Thông mày, Cớ sao bội nghĩa lại rày vong ân?". Tiếng đàn vang đến tai công chúa. Nàng hết câm và kể đầu đuôi câu chuyện với vua cha. Vua gả công chúa cho Thạch Sanh, phong làm quận công và cho tự quyền xử trí Lý Thông. Thạch Sanh tha chết cho hắn. Nhưng trên đường về quê, mẹ con Lý Thông bị sét đánh chết. Nghe tin Thạch Sanh lấy được công chúa, thái tử 18 nước chư hầu tức giận hội binh sang đánh. Thạch Sanh đem đàn ra gảy, quân tướng các nước chư hầu đều lui binh. Thạch Sanh lại cho một niêu cơm nhỏ, nhưng quân lính chư hầu ăn mãi không hết. Nhân đó, vua nhường ngôi cho Thạch Sanh. Các nước chư hầu thần phục, dân nước ta được sống cảnh thanh bình.”