* Từ tham khảo:

* Tham khảo ngữ cảnh

Nàng cũng biết tin ấy , thế có ai oán không ? Đứa con nàng tự nhiên phải bệnh chết , nàng hoá điên từ đấy ; bây giờ cứ đi lang thang , hát nghêu ngao , nhưng thường thường nàng hay về nhà bố mẹ đẻ , lấy cái guồng năm xưa ra quay tơ , quay cả ngày mà không biết mỏi , thỉnh thoảng có hát lên mấy câu.

Hai năm xa cách đã đủ làm phai nhạt sự nhớ nhung : Tuyết chỉ còn để lại bên lòng chàng chút kỷ niệm êm đềm như hương thuỷ tiên đượm mùi chè ướp , xa xăm như tiếng đàn nghe trong giấc mộng , không ai oán , tựa giọng cười vui tươi bên lò lửa đối với người khách qua đường... Hai năm ! Hai năm không tin tức... Không một bức thư ! Hay Tuyết chết ? Cái ý nghĩ Tuyết chết khiến Chương buồn rầu , ngậm ngùi thương kẻ phiêu lưu trên con đường mưa gió.

Thế nhưng mà tại sao những cô hồn rách rưới tang thường kéo từng đoàn đi lơ lửng trong không khí sùi sụt mưa dầm , lạnh toát hơi may , cứ diễu đi diễn lại mãi không thôi thế này ? Họ đi đâu mà kéo đi bất tận thế này ? Họ có bao giờ nghỉ ngơi không , hay là cứ phải đi như thế mãi , như thế mãi ? Mà họ là ai vậy mà trông vừa gớm ghê , vư ai oán án ,nửa như thực mà nửa như hư thế này ?  Quả là đến lúc viết tời đây tôi cũng không hiểu tại sao lại nhớ đến một chương trong thiên phóng sự “Về Bắc Việt” của Madeleine Riffaud “ viết dưới bom” : ở , Mỹ bắt đầu oanh tạc Bắc Việt hồi 1966 chính là vào cữ mưa rằm tháng bảy , vong nhân xá tội đây ! “Chúng tôi đọc thấy rằng , từ một vài tháng nay , các phi vụ ở Bắc tăng gấp ba , số bom ném cao lên vòn vọt , còn nhiều gấp tư số bom ném trung bình hàng tháng ở Cao Ly.

Thì ra cái thân mình ở đây cũng chẳng hơn gì người tỳ bà nữ lúc về già , lấy người lái buôn chè , một đêm ngồi thuyền gảy mấy thie ai oán án cho Bạch Cư Dị nghe lúc tiễn bạn ở sông Bồn , vào khi ông bị biếm ra làm chức Tư mã ở quận Cửu Giang hẻo lánh :  Từ xa kinh khuyết bấy lâu ,  Tầm Dương đất chính gối sầu hôm mai ,  Chốn cùng tịch lấy ai vui thích ,  Tai chẳng nghe đờn địch cả năm ;  Sông Bồn gần chốn cát lầm ,  Lau già trúc võ nảy mầm quanh hiên ,  Tiếng chi đó nghe liền sớm tối ,  Cuốc kêu sầu vượn nói nỉ non ,  Hoa xuân nở , nguyệt thu tròn  Lần lần tay chuốc chén son riêng ngừng ,  Há chẳng có ca rừng địch nội ,  Giọng líu lô buồn nỗi khó nghe  Tiếng tỳ bỗng lắng canh khuya ,  Dường như tiên nhạc gần kề bên tai…  Nghe thấy tiếng đàn của người tỳ bà nữ , khắp tiệc hoa đều tuôn nước lệ rơi , nhưng đến lúc chiếu cuốn rượu tàn , trở lại chỉ còn chiếc thuyền trăng giãi nước trôi , người tỳ bà nữ nằm một mình , nghĩ một mình lại chỉ còn biết vui với cảnh , với người trong mộng , ấy vậy mà ngay ở trong mộng cũng buồn , tỉnh dậy mà vẫn còn thấy nước mắt đầm đìa mặt gối.

Người chồng chảy nước , nói một mình như thể người mơ ngủ :  Tội nghiệp Chiêu Quân vì sắc đẹp mà phải đem mình sang cống vua Phiên , nh ai oán oán nào cho bằng Lưu Văn Long bị vạ lây , phải bỏ vợ mới cưới đi hộ tống “lịnh bà” sang đất rợ để tới khi được về thì tóc xanh đã bạc quách từ bao giờ rồi !  Chú thích  (1) Caviar : một loại trứng cá esturgeon , thoạt đầu chỉ Nga có , nhưng bây giờ thì có hầu hết cả Âu Châu.

* Từ đang tra cứu (Ý nghĩa của từ, giải nghĩa từ): ai oán

* Xem thêm: Từ điển Giúp đọc Nôm và Hán Việt