Cá nhân mỗi chúng ta hôm nay là một cái hố trũng , trăm nghìn ảnh hưởng dồn về nên bảo rằng một con người hiện đại như Nguyễn Khải có chất tôn giáo thoạt nghe có vẻ kỳ quặc , song sự thực là vậy : Thờ phụng cuộc sống , tuyệt đối hoá cuộc sống đó ; xem đây là dịp duy nhất mình được thi thố tài năng nên khổ sở thế nào cũng chịu , vất vả thế nào cũng cam ; cho rằng không chỉ cái vui trần thế ăn ngon mặc đẹp là đáng tự hào , mà quan trọng hơn là những niềm vui tinh thần như được lên tiếng trước mọi người , được nói để mọi người lắng nghe... Những cách nghĩ đó là gì nếu không phải là một thoáng tôn giáo nó lẩn quất trong tâm trí Nguyễn Khải và bởi nó giúp ông giải phóng sức lực và làm cho ông đi thẳng tới cái đích đã vạch , nên ông đã tự nguỵện để nó thấm vào cuộc sống của mình từ lúc nào không biết. |