越 鑑 通 考 總 論 . [1a*1*1]
Việt giám thông khảo tổng luận.
臣 聞  典 即 書 自 孔 子 刪 尙 書 以 為 典 謨 而 帝 王 脩 齊 治 平 之 道 益 彰 . [1a*2*1]
Thần văn: Ngu điển tức Ngu thư, tự Khổng Tử san Thượng Thư dĩ vi điển mô, nhi đế vương tu tề trị bình chi đạo ích chương.
春 秋 本 魯 史 自 孔 子 脩 春 秋 以 定 褒 貶 而 天 子 與 禮 命 討 之 權 益 重 . [1a*3*11]
Xuân Thu bản Lỗ sử, tự Khổng Tử tu Xuân Thu dĩ định bao biếm, nhi thiên tử dữ lễ mệnh thảo chi quyền ích trọng.
是 以 聖 帝 明 王 之 治 天 下 有 志 於 任 君 師 之 責 不 可 不 究 帝 王 之 學 有 志 於 究 帝 王 之 學 不 可 不 明 古 今 之 理 . [1a*5*1]
Thị dĩ thánh đế minh vương chi trị thiên hạ, hữu chí ư nhiệm quân sư chi trách, bất khả bất cứu đế vương chi học; hữu chí ư cứu đế vương chi học, bất khả bất minh cổ kim chi lí.
然 則 諸 史 有 作 所 以 為 歷 大 人 君 之 黾 鑑 意 在 矣 . [1a*7*7]
Nhiên tắc chư sử hữu tác, sở dĩ vi lịch đại nhân quân chi mãnh giám, ý tại hĩ.
欽 惟 皇 上 陛 下 聖 學 髙 明 道 心 純 粹 紹 祖 功 宗 德 之 休 . [1a*8*8]
Khâm duy: Hoàng Thượng bệ hạ, thánh học cao minh, đạo tâm thuần tuý, thiệu tổ công tông đức chi hưu, ...
| 
Trang: 1a |
Dịch Quốc Ngữ
VIỆT GIÁM THÔNG KHẢO TỔNG LuẬN. Thần nghe: Ngu điển tức là sách sử của nhà Ngu, từ khi Khổng Tử sửa sách Thượng Thư để làm điển mô thì đạo tu tề trị bình [Chú giải] của đế vương càng rõ. Xuân Thu vốn là sử của nước Lỗ, từ khi Khổng Tử làm kinh Xuân Thu để định khen chê thì quyền điển lễ mệnh thảo [Chú giải] của thiên tử càng tôn. Cho nên các bậc đế vương thánh minh trị thiên hạ, có chí ở trách nhiệm làm vua, làm thầy, không thể không nghiên cứu cái học của đế vương; mà có chí ở việc nghiên cứu cái học của đế vương thì không thể không biết rõ cái lý của xưa nay. Xem như thế thì các sách sử làm ra sở dĩ thành rùa bói gương soi cho vua các đời là bởi ý ấy. Kính nghĩ: Hoàng thượng bệ hạ [Chú giải] học thánh cao minh, lòng đạo thuần tuý, nối sự tốt đẹp của công đức tổ tông, |
