Bài quan tâm
Quốc sử toản yếu: Nam sử toản yếu 國史纂要: 南史纂要
Mô tả/description : “Nguyễn Huy Oánh 阮輝瑩 san bổ cho gọn gàng, từ Kỷ Hồng Bàng đến Hậu Trần, chỉ thu lại trong 100 tờ in. Trang bìa sách đề “Nguyễn Thám hoa chính bản 阮探花正本 không đề năm khắc in nhưng đây đúng là bản in do nhà Thạc Đình [碩亭] tức hiệu của Nguyễn Huy Oánh [阮輝瑩] tự khắc in khi tác giả còn sống. Sách in giấy bản tốt chữ không thật đẹp nhưng rõ ràng dễ đọc. Bản in đời Lê. Chưa từng được khảo cứu về phương pháp san bổ, quan điểm sử học v.v...”
Việt giám thông khảo 越鑑通考
Mô tả/description : Tổng luận về lịch sử Việt Nam của Vũ Quỳnh 武瓊: Những chỗ thành công và chưa thành công của các vua chúa Việt Nam trong việc cai trị và quản lí đất nước từ Hồng Bàng thị 鴻龎氏 đến Lê Thái Tổ 黎太祖.
Việt sử yếu : Việt Nam sử yếu (q.03) 越史要: 越南史要
Mô tả/description : Lược sử Việt Nam từ thời Hồng Bàng đến thời Hậu Lê, được chia làm 3 quyển: q.1: từ Hồng Bàng 鴻龎 đến Lê Đại Hành 黎大行; q.2: từ Lí Thái Tổ 李太祖 đến Tiền Lê 前黎; q.3: từ “Nam Bắc phân tranh” đến Hậu Lê 後黎. Mỗi triều vua: quan chế, binh chế, thuế khóa. Từ Lí Thái Tổ đến nhà Mạc, có sự nghiệp của các công thần, danh nho sử gia, danh y. Mục văn hoá đời Trần, có nói tới việc xuất hiện chữ Nôm.
Việt sử tân ước toàn biên: Đại Việt sử ước (q.01) 越史新約全編: 大越史約
Mô tả/description : Sách được chia làm hai quyển, ghi lại Lịch sử Việt Nam từ Hùng Vương 雄王 đến hết nhà Tây Sơn 西山. Quyển thượng từ Hùng Vương 雄王 đến hết Bình Định Vương 平定王. Quyển hạ từ Lê Thái Tổ 黎太祖 đến hết triều Tây Sơn 西山.
Việt sử kính 越史鏡
Mô tả/description : Bản dịch Hán cuốn sử Việt sử kính 越史鏡 in bằng chữ La tinh của Hoàng Cao Khải 黄高啓: lịch sử Việt Nam từ thời Gia Long đặt quan hệ với Pháp qua Bá Đa Lộc, cho đến khi Pháp chiếm toàn cõi Việt Nam. Quan hệ giữa Việt Nam với Trung Quốc, Chiêm Thành và Chân Lạp.
Việt sử yếu : Việt Nam sử yếu (q.01) 越史要: 越南史要
Mô tả/description : Lược sử Việt Nam từ thời Hồng Bàng đến thời Hậu Lê, được chia làm 3 quyển: Q.1: từ Hồng Bàng 鴻龎 đến Lê Đại Hành 黎大行; q.2: từ Lí Thái Tổ 李太祖 đến Tiền Lê 前黎; q.3: từ “Nam Bắc phân tranh” đến Hậu Lê 後黎. Mỗi triều vua: quan chế, binh chế, thuế khóa. Từ Lí Thái Tổ đến nhà Mạc, có sự nghiệp của các công thần, danh nho sử gia, danh y. Mục văn hoá đời Trần, có nói tới việc xuất hiện chữ Nôm.
Việt sử yếu : Việt Nam sử yếu (q.02) 越史要: 越南史要
Mô tả/description : Lược sử Việt Nam từ thời Hồng Bàng đến thời Hậu Lê, được chia làm 3 quyển: q.1: từ Hồng Bàng 鴻龎 đến Lê Đại Hành 黎大行; q.2: từ Lí Thái Tổ 李太祖 đến Tiền Lê 前黎; q.3: từ “Nam Bắc phân tranh” đến Hậu Lê 後黎. Mỗi triều vua: quan chế, binh chế, thuế khóa. Từ Lí Thái Tổ đến nhà Mạc, có sự nghiệp của các công thần, danh nho sử gia, danh y. Mục văn hoá đời Trần, có nói tới việc xuất hiện chữ Nôm.
Việt sử (q.02) 越史
Mô tả/description : Đầu sách đề Tập hiền viện [soạn] 集賢院[撰]. Tổng thuật và bình luận lịch sử Việt Nam đến hết triều Lê tổng cộng 31 tờ. Q.1 lược sử Việt Nam từ đời Hồng Bàng thị 鴻庞氏 đến hết triều Lý tức Lí Huệ Tôn 李惠尊; q.2 từ đầu Trần đến hết triều Trần; q.3 từ đầu đời Lê Thái Tổ 黎太祖 đến hết triều Lê.
Việt sử (q.03) 越史
Mô tả/description : Đầu sách đề Tập hiền viện [soạn] 集賢院[撰]. Tổng thuật và bình luận lịch sử Việt Nam đến hết triều Lê tổng cộng 31 tờ. Q.1 lược sử Việt Nam từ đời Hồng Bàng thị 鴻庞氏 đến hết triều Lý tức Lí Huệ Tôn 李惠尊; q.2 từ đầu Trần đến hết triều Trần; q.3 từ đầu đời Lê Thái Tổ 黎太祖 đến hết triều Lê.
Âm chất giải âm 陰隲解音
Mô tả/description : Âm chất giải âm 陰隲解音 thực chất là sách Âm chất văn chú 陰隲文註 của Lê Quý Đôn 黎貴惇 tham khảo các sách khuyến thiện của Trung Quốc soạn và chú giải. Đỗ Dự 杜璵 dựa vào đó diễn dịch ra chữ Nôm theo thể song thất lục bát cho mọi người đọc dễ hiểu. Nội dung là những bài văn Nôm giáng bút của Văn Xương Đế Quân 文昌帝君 khuyên tránh điều ác, năng làm việc thiện và phổ biến rộng rãi trong giới Nho, Phật, Đạo…
Bản thiện kinh 本善經
Mô tả/description : Sách được chia làm 3 phần chính: Phần 1: Bản thiện kinh 本善經; Phần 2: Thánh huấn kinh 聖訓經, Phần 3: Huấn lương thiện đàn 訓 良善坛. Bao gồm kinh giáng bút của các vị Thiên Vương, Tiên, Chúa, Thánh, Thần... Tổng cộng 230 bài thơ, ca, ngâm, phú, văn... bằng chữ Nôm khuyên tu thân, lập chí, tỉnh mê, sửa lỗi, nhẫn nại…
Bích Ung canh ca hội tập (q.thủ) 辟雍賡歌會集
Mô tả/description : Sách hiện còn lại một bài tựa Ngự chế đề năm Tự Đức 嗣德 thứ 7 (1854). Hai bài dụ do Vũ Duy Ninh 武維寧, Trần Mẫn 陳敏, Nguyễn Tư Giản 阮思僩 phụng đề tháng giêng và tháng 2 năm Tự Đức 嗣德 thứ 7 (1854); một bài biểu và phần mục lục quyển thượng 40 bài thơ ngự chế, quyển hạ gồm nhiều bài thơ của nhiều văn nhân đương thời, tất tiếc nội dung chính hiện đã bị mất.
Ca Trù thể cách 歌籌体格
Mô tả/description : Sách ghi chép các điệu hát Ca trù như: Phú cách 賦格, Vang hãm cách 荣陷格, Ngâm vọng cung nam 吟望宫南, Cung bắc vọng 北北望, Thư cách 書格, Ngâm phú 吟賦,… Tiếp đến là các khúc hát mới như: Tì bà hành 琵琶行, Tì bà hành diễn âm 琵琶行演音, Lí ca lưu thuỷ khúc 裡歌流水曲 (hai bài), Tứ đại cảnh khúc 四大景曲 (hai bài), Nam thương khúc 南傷曲 (hai bài), Kim tiên khúc 金箋曲.
Chu Dịch loại biên 周易類編
Mô tả/description : “Sách tập hợp thuyết giải của kinh Dịch xếp theo các chủ đề, không rõ do ai soạn chép. Không ghi người soạn chép. Nhưng xem biết đây là một bản sách học Dịch.
Đầu sách có bài Tựa, dùng cách trích đoạn nguyên văn để tổng quát ý nghĩa của kinh Dịch. Tiếp sau là các mục: Thiên địa, Thiên văn, Địa lý, Thời vận, Tán hoá, Quân đạo, Quân thần, Thần đạo… Đại thể theo chủ đề các mục nêu trên, nhưng trong sách thấy chép liền một mạch không thấy tiêu mục đâu, phần nhiều trích nguyên các câu trong kinh Dịch để lý giải. Như mở đầu nói: Đạo hằng cửu hi bất dĩ (Thoán, tượng quẻ Hằng), Nguyên giả thiện trưởng (Kiền, Văn ngôn) đại tai.”
Cảm ngộ ngâm 感悟吟
Mô tả/description : “Cao Bá Nhạ, người làng Phú Thị huyện Gia Lâm, Hà Nội. Ông là con Cao Bá Đạt, gọi Cao Bá Quát bằng chú. Nhà họ Cao nối đời khoa hoạn, anh em sinh đôi Bá Đạt - Bá Quát đều đậu Cử nhân. Cuộc khởi nghĩa Mỹ Lương nổ ra rồi thất bại (1855), Cao Bá Quát thuộc hàng thủ lĩnh bị xử trảm (có thuyết nói tử trận). Cao Bá Đạt làm tri huyện Nông Cống, bị bắt, tự sát trên đường đi. Gia tộc họ Cao bị tru di tam tộc, chỉ một mình Cao Bá Nhạ trốn thoát vào vùng rừng núi huyện Mỹ Lương (Hà Tây). Lẩn tránh được 8 năm thì có kẻ phát hiện bẩm báo, Cao Bá Nhạ bị giải về Kinh (Huế) giam cầm tra xét. Tuy chưa đỗ đạt, nhưng Cao Bá Nhạ thể hiện là người có học thức uyên bác. Khi đã qua phần thẩm vấn, biết không tránh khỏi tội to, ông vẫn còn đủ bút lực để viết nên thiên song thất lục bát bằng quốc âm với ngôn từ thống thiết mà trau chuốt, đặc biệt dùng nhuần nhuyễn nhiều điển cố trong kinh sách Nho giáo để dãi bày tâm trạng tình cảnh của mình. Nếu Truyện Kiều của Nguyễn Du là tiếng than đứt ruột của người con gái phải bán mình chuộc cha, thì khúc Tự tình 自情 của Cao Bá Nhạ là tiếng kêu xé lòng của một thanh niên trí thức Nho học tràn đầy nhiệt huyết kinh bang tế thế, bỗng dưng oan khuất bị chế độ thối nát vùi dập, mà oái oăm là cả trong ngục tối con người vô tội và đau khổ ấy vẫn không quên nhắc đi nhắc lại hai chữ “hiếu trung”, “nợ quân thân” chưa báo. Bài này nguyên đề của tác giả là Tự tình khúc 自情曲, ở cuối văn bản này cũng ghi chú như vậy. Chưa rõ vì lý do nào người chép đổi lại tên là Cảm ngộ ngâm.”
Cao Vương Quan Thế Âm kinh 高王觀世音經
Mô tả/description : Ngoài bài tựa, sách in 4 tấm hình minh hoạ gồm: Bổn sư Thích Ca Như Lai 本師釋迦如來, Quan Thế Âm Bồ Tát 觀世音菩蕯, Quan Âm Thánh 觀音聖, Kim Cương 金剛. Toàn bộ nội dung là các bài tụng, kệ, tán, chú… và những nghi lễ đọc kinh Cao Vương Quan Thế Âm 高王觀世音.
