Đến với Kiều như một mối duyên nợ học hành, chẳng ngờ bao nhiêu năm sau đó những tiếng lục bát gây thương nhớ vẫn ngấm ngầm theo chân tôi trên suốt những chặng đường đời. Ở đây, tôi chỉ muốn kể lại đôi ba câu chuyện vụn vặt, gọi là: “Mua vui cũng được một vài trống canh”…
Ngay từ đầu Công nguyên cho đến suốt 1000 năm Bắc thuộc sau đó, các dân tộc trên đất nước Việt Nam đã sống trong quá trình cộng cư với nhau và cả với người Hán từ phương Bắc đến. Trải qua quá trình cộng cư này cùng với sự tiếp xúc với chữ Hán và văn hóa Hán, các dân tộc Việt Nam đã dần dần chủ động sử dụng chữ Hán trước hết là trong hành chính và trong giáo dục, rồi cả trong sáng tác văn học, hình thành một nền văn học chữ Hán của chính dân tộc mình. Và từ khi thoát li khỏi sự đô hộ trực tiếp của phong kiến phương Bắc, thì bên cạnh chữ Hán vẫn tiếp tục được coi trọng, người dân bản địa Việt Nam còn sáng tạo ra chữ viết cho bản ngữ của mình. Đó là các hệ thống chữ viết ô vuông theo hình mẫu chữ Hán, được gọi là chữ Nôm: Người Kinh (tộc người Việt) có chữ Nôm Việt, người Tày có chữ Nôm Tày, v.v.
Hội Bảo tồn di sản chữ Nôm kết hợp cùng Viện Công nghệ thông tin tổ chức Xêmina "Nhân văn số thức -2" tại hội trường của Viện Công nghệ thông tin, 18 Hoàng Quốc Việt trong các ngày 26-27/5/2018.
Các chuyên gia quốc tế sẽ tham gia trình bày trong Xêmina này tới từ Cornell University Library, Tokyo University, Taiwan University, Edith Cowan University, bao gồm:
Làng Nôm là ngôi làng cổ duy nhất còn sót lại của phố Hiến thuộc xã Đại Đồng, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên. Về với làng Nôm, du khách được đắm mình vào một quần thể di tích cổ kính bao gồm cổng làng, cầu, chợ, giếng nước, sân đình… để từ đó tìm về không gian yên bình, dân dã đậm chất làng quê Bắc bộ xưa.
Tối 6-3 tại Hà Nội, giải thưởng Balaban 2017 đã được Hội bảo tồn di sản chữ Nôm (VNPF) trao cho GS người Nhật Shimizu Masaaki. Cùng với đó, giải thưởng học giả Nôm trẻ cũng được trao cho anh Takuya Washizawa người Nhật và TS Nguyễn Tô Lan hiện công tác ở Viện Hán Nôm.
Chữ Nôm của dân tộc Tày tỉnh Bắc Kạn vừa được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đó là một hệ thống chữ viết mang nét văn hóa riêng, đặc sắc của dân tộc Tày ở Bắc Kạn. Tuy nhiên những người có thể đọc thông, viết thạo chữ Nôm Tày còn rất ít. Vì vậy việc lưu giữ, bảo tồn hệ thống chữ viết này là hết sức cần thiết.
Công trình nghiên cứu “Khái luận văn tự học chữ Nôm” giúp chỉ rõ sự khác biệt giữa chữ Nôm và chữ Hán của GS-TSKH Nguyễn Quang Hồng là 1 trong 7 công trình được xét tặng giải thưởng Nhà nước về KHCN đợt V.
Mặc dù có vị trí quan trọng trong lịch sử dựng nước và giữ nước nhưng loại hình chữ viết này lại đang dần trở nên xa lạ với người Việt, đặc biệt là giới trẻ.
Điều rất thú vị khi xem xét lịch sử văn tự của một dân tộc nào đó là ở chỗ nó lưu lại đậm nét các dấu vết đã qua của dân tộc đó. Văn tự phản ánh một cách nhạy bén lịch sử của dân tộc.
Văn hóa là một khái niệm mang nội hàm rất rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau, rất khó để các nhà nghiên cứu tìm một định nghĩa bao quát, nhưng nó cũng rất gần gũi vì nó liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất, tinh thần và cách ứng xử của mỗi dân tộc, tạo nên các nền văn hóa khác nhau. Vì vậy, văn hóa đang được xem là một nhân tố quan trọng của sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay.
Mọi sự thái quá trong đề cao hay “nặng lời” khi tranh luận về chữ Hán, Nôm... không chỉ khó mang lại hiệu quả như mong muốn về học thuật, mà còn khiến vấn đề trở nên phức tạp không đáng có.
